Choroba Gilberta jest spowodowana mutacją w genie UGT1A1, które jest zlokalizowane na chromosomie 2 (2q37). Gen UGT1A1 koduje enzym wątrobowy o nazwie bilirubin-UDP-glukuronylo-transferaza. Enzym ten jest odpowiedzialny za przetwarzanie bilirubiny, żółtego pigmentu produkowanego podczas rozpadu hemoglobiny w czerwonych krwinkach.

W przypadku choroby Gilberta obserwuje się zmniejszoną aktywność enzymu UGT1A1, co prowadzi do podwyższonego poziomu bilirubiny nieskoniugowanej w surowicy. Zidentyfikowano konkretną mutację w regionie promotora genu UGT1A1, polegającą na dodatkowej repetycji sekwencji baz w regionie TATA (sekwencja A(TA)7TAA zamiast normalnej A(TA)6TAA). Powoduje to zmniejszenie ekspresji genu i spadek aktywności enzymu o około 30% w porównaniu z osobami bez mutacji.

Dziedziczenie

Zespół Gilberta dziedziczy się w sposób autosomalny dominujący, co oznacza, że jedna kopia zmienionego genu w każdej komórce jest wystarczająca, aby wywołać objawy choroby. W praktyce wiele osób z jednym zmienionym allelem UGT1A1 wykazuje podwyższony poziom bilirubiny, ale objawy mogą być niezauważalne.

Podsumowanie

Choć choroba Gilberta jest stosunkowo łagodna i często niezdiagnozowana, jej zrozumienie na poziomie genetycznym dostarcza ważnych informacji o regulacji i metabolizmie bilirubiny w organizmie ludzkim. Badania nad chorobą Gilberta mogą również przyczynić się do lepszego zrozumienia innych, poważniejszych chorób wątroby i zaburzeń metabolizmu bilirubiny.